Skarby Miedzianki

Skarby Miedzianki

Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego w Miedziance powstała w 2008 roku. Mieści się w niepozornym budynku, leżącym u stóp Góry Miedzianki, 12 km od Chęcin. Kiedyś były tu zabudowania kopalni Bolesław oraz pomieszczenia szkoły górniczej.

Warto zajrzeć do tej placówki, w trzech salach zgromadzono interesujące eksponaty: skamieniałości, minerały oraz pamiątki górnicze – narzędzia, stroje, kufle barbórkowe. Nowo otwarta czwarta sala poświęcona została braciom Bolesławowi i Stanisławowi Łaszczyńskim, wybitnym polskim naukowcom i wynalazcom, którzy żyli i pracowali w Miedziance.

Muzeum ma do zaoferowania turystom wykonane przez pracowników pamiątki, własnoręcznie wybijane monety oraz szczegółową mapę Góry Miedzianki, dzięki której nie ominie się najciekawszych miejsc. Dla grup zorganizowanych urządzane są tu warsztaty geologiczne.

Na zewnątrz budynku znajduje się lapidarium, gdzie prezentowane są okazy kamieni naturalnych, a nieopodal wznosi się potężna konstrukcja jedynej zachowanej w regionie wieży wyciągowej z szybu Piotr.

W 1958 roku utworzono rezerwat przyrody „Góra Miedzianka”, który swym zasięgiem obejmuje przeszło 25 ha, w tym Górę Miedziankę (356 m n.p.m.), zbudowaną z wapieni paleozoicznych. Zachodzą tu zjawiska krasowe, czyli proces rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, występujący w skałach zbudowanych z węglanu wapnia (wapień, dolomit, kreda, gips). Rezerwat chroni relikty wielowiekowej, trwającej tu zapewne od XIV do XX wieku, eksploatacji rud miedzi. Pozostałościami tej działalności są m.in. zachowane dwie duże sztolnie Zofia i Teresa, liczne leje poszybowe, górnicze szpary, hałdy, a także dwa kamieniołomy, w których eksploatowano też dewońskie wapienie. Góra Miedzianka to jeden z najwartościowszych, pod względem kulturowym i przyrodniczym, obszarów chronionych. Z jej szczytu rozciąga się rozległa panorama, w pogodne dni możemy ujrzeć odległe o 40 km Łysogóry.

Monika Kulińska

Muzealnik w Muzealnej Izbie Górnictwa Kruszcowego w Miedziance od 2019 roku. Pasjonatka fotografii, turystyki górskiej i Góry Miedzianki.

Niezwykli wynalazcy

Bracia Stanisław (1872–1939) i Bolesław (1875–1947) Łaszczyńscy byli nie tylko wybitnymi naukowcami, ale i wynalazcami, przedsiębiorcami, właścicielami kopalni miedzi i kamieniołomów w Miedziance oraz Ołowiance koło Chęcin. Stanisław Łaszczyński w 1902 roku opatentował metodę elektrolizy miedzi, która do dziś stosowana jest na całym świecie. W 1908 roku, zdesperowany brakiem dostępności dynamitu – tak potrzebnego w kopalni, wynalazł materiał wybuchowy o nazwie Miedziankit, który wykorzystywano powszechnie w kopalniach Królestwa Polskiego i Galicji. Gdy pojawiły się problemy z eksploatacją rud miedzi w Miedziance, bracia rozpoczęli wydobycie wapieni na górze Ołowiance, produkując tłuczeń oraz w niewielkich ilościach galanterię kamienną.

Historii rodu Łaszczyńskich, a także produkcji miedzi elektrolitycznej i powstania materiału wybuchowego Miedziankit poświęcona jest ekspozycja „Wynalazcy z Miedzianki”, którą można oglądać w Muzeum Dialogu Kultur (Oddział Muzeum Narodowego w Kielcach) do 5 lutego 2023 roku.