4 grudnia 2019 r. w sali konferencyjnej Zarządu Głównego PTTK odbyło się kolejne, comiesięczne spotkanie członków i sympatyków Warszawskiego Koła Zamościan działającego już od 60. lat przy oddziale stołecznym. Tym razem było to spotkanie okolicznościowe, spotkanie poświęcone przypomnieniu sylwetki prof. Michała Pieszki – zmarłego 50. lat temu patrona Warszawskiego Koła Zamościan przy PTTK.
styczeń-marzec/1(1)2020
W związku z tą rocznicą portret prof. Michała Pieszki w sali konferencyjnej PTTK udekorowano biało-czerwoną wstęgą, przy portrecie ustawiono flakon z białą i czerwoną różą.
Sylwetkę prof. Michała Pieszki syntetycznie zaprezentował zebranym pan Henryk Pawlik, wieloletni członek Warszawskiego Koła Zamościan. Po prezentacji kilku członków koła podzieliło się osobistymi wspomnieniami o Patronie z czasów uczęszczania do dawnych gimnazjów i liceów zamojskich – im. Hetmana Jana Zamojskiego oraz im. Marii Konopnickiej.
* * *
Michał Pieszko, geograf i historyk, urodził we Lwowie 29 czerwca 1890 r., w dzieciństwie i młodości mieszkał z rodziną w Sanoku, także w rodzinnym mieście kształcił się – ukończył szkołę powszechną oraz C. K. Gimnazjum Męskie. W następnych latach studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, na przełomie lat 1916/1917 otrzymał tytuł magistra historii oraz geografii, od 1915 do 1917 r. był asystentem w Katedrze Historii Powszechnej UL. Po uzyskaniu w 1917 r. prawa do nauczania historii i geografii Michał Pieszko przyjął posadę nauczyciela w ówczesnym Gimnazjum Realnym Męskim (późniejszym Państwowym Gimnazjum Męskim im. Jana Zamoyskiego) w Zamościu. Pracował jako nauczyciel także w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim .
Z Gimnazjum i Liceum im. Jana Zamoyskiego Michał Pieszko związany był jako nauczyciel historii i geografii przez całe swoje życie zawodowe. W 1931 r. Kuratorium Oświaty w Lublinie nadało Michałowi Pieszce tytuł profesora szkół średnich. W latach 1954–58 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Państwowego Liceum im. Jana Zamoyskiego, w 1966 r. przeszedł na emeryturę. Michał Pieszko zmarł w Zamościu 29 grudnia 1969 r., także w Zamościu został pochowany w rodzinnym grobowcu wraz z matką Wiktorią i żoną Aurelią na Cmentarzu Parafialnym.
Profesor Michał Pieszko zasłużył się nie tylko jako wspaniały nauczyciel geograf i historii w gimnazjach i liceach zamojskich, ale również jako twórca regionalnego ruchu krajoznawczego i przewodnickiego w Zamościu. Zaraz po podjęciu pracy nauczycielskiej w przedwojennym Gimnazjum Męskim im. Jana Zamoyskiego stworzył szkolny gabinet geograficzny, który wkrótce stał się zalążkiem przyszłego Muzeum Krajoznawczego. Walanie przyczynił się przede wszystkim do utworzenia w Zamościu oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego – wchodził w skład zawiązanego już w 1918 r. tymczasowego zarządu koła PTK, od 1930 r. pełnił funkcję prezesa, a następnie w trwale już utworzonym oddziale PTK pełnił funkcję zastępcy prezesa.
Jako prezes oddziału PTK Michał Pieszko był autorem pierwszego w historii i przez lata niezastąpionego „Przewodnika po Zamościu i okolicy” (Zamość : Polskie Towarzystwo Krajoznawcze – Touring Klub. Oddział Zamojski, 1934), który poświęcił wybitnemu krajoznawcy Aleksandrowi Janowskiemu, umieszczając na jednej z pierwszych stron przewodnika następującą dedykację:
Aleksandrowi Janowskiemu
Wielkiemu Pionierowi
Krajoznawstwa Polskiego.
Ponadto Michał Pieszko był autorem małego informatora pt. „ZAMOŚĆ” wydanego przez Ligę Popierania Turystyki i Polskie Koleje Państwowe (Warszawa : Dom Pracy S.A.,1939).
Za działalność krajoznawczą Michał Pieszko został odznaczony w 1956 r. „Złotą Odznaką PTTK”.
Postać prof. Michała Pieszki jest upamiętniana w Zamościu i Warszawie.
– Jego imieniem została kilkanaście lat temu nazwana ulica w Zamościu.
– Od wielu lat Klub Przewodników Turystyczno-Krajoznawczych przy oddziale PTTK w Zamościu nosi imię Michała Pieszki.
– W lutym 1997 r. Warszawskie Koło Zamościan przy oddziale stołecznym PTTK im. Aleksandra Janowskiego uznało Michała Pieszkę za swojego patrona.
– Pod koniec listopada 2009 r., w związku ze zbliżającą się 40. rocznicą śmierci, Prezydent Miasta Zamość Marcin Zamoyski, Sekretarz Generalny PTTK Andrzej Gordon i zamojscy harcerze uroczyście odsłonili w sali konferencyjnej ZG PTTK portret Michała Pieszki – dołączając tym faktem Zamościanina do grona najbardziej zasłużonych dla polskiego ruchu krajoznawczego.
– W sierpniu 2015 r. Książnica Zamojska zademonstrowała wystawę rocznicową z okazji 125. rocznicy urodzin i 45. rocznicy śmierci pt. „Michał Pieszko (1890-1969) – nauczyciel, badacz, popularyzator dziejów Zamościa”.
– We wrześniu 2018 r. została umieszczona przy portalu Kamienicy Turobińskiej tablica z piaskowca józefowskiego – ufundowana przez Urząd Miasta Zamość i Oddział PTTK w Zamościu – upamiętniająca Michała Pieszkę:
„ZAMOŚĆ TO NAJPIĘKNIEJSZA KARTA DZIEJÓW I KULTURY POLSKIEJ”
TWÓRCA PRZEWODNIKA PO ZAMOŚCIU
WSPÓŁORGANIZATOR ZAMOJSKIEGO
ODDZIAŁU PTK - PTTK
PIEWCA ZIEMI ZAMOJSKIEJ
MICHAŁ PIESZKO
1890 – 1969
Prof. Michał Pieszko był także inicjatorem powstania przy PTTK Warszawskiego Koła Zamościan, którego uroczyste obchody 60-lecia realizowane będą w marcu 2020 r.
Kazimierz J. Latuch
