Największa pomyłka Napoleona
W czasie moich licznych wypraw po okolicach Wrocławia dotarłem do Pielaszkowic. Wieś leży w odległości 4 km na północ od Udanina, przy drodze między Strzegomiem a Środą Śląską. Stoją tu ruiny dawnej rezydencji, która były świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Jedno z nich wiąże się z Napoleonem Bonaparte.
Osada została założona prawdopodobnie przez Piotra Włosta, średniowiecznego możnowładcę i palatyna, w XII wieku. Powstała na terenie bogatym w lasy i bagna, trudnym do atakowania przez nieprzyjaciela. Pewnie dlatego usytuowano tu w XIV wieku dwór z folwarkiem, na mocnych fundamentach. W czasie odnawiania zabytkowej wieży zamkowej około 1930 roku stwierdzono, że na tej bazie powstał dwór obronny w XVI wieku. Z inicjatywy gen. Johanna Wilhelma von Buddenbrocka w drugiej połowie XVIII wieku powiększono rezydencję – powstał piękny barokowy pałac, rozbudowany sto lat później. Ostatnim właścicielem, do 1945 roku, był baron Erich von Buddenbrock. Pod koniec II wojny światowej została uszkodzona wieża, potem obiekt zaczął niszczeć, dziś jest tylko ruiną.
W ciągu kilkuset lat w okolicach Pielaszkowic rozegrało się wiele bitew. W 1425 roku okolicę najechali husyci. W czasie wojny 30-letniej wieś się wyludniła, splądrowały ją pustoszące kraj wojska szwedzkie. 100 lat później, kiedy rozpoczęły się wojny śląskie, toczono walki w okolicach Strzegomia i Lutyni. W 1757 roku na Śląsk ponownie wkroczyli Austriacy. W 1762 roku nastał pokój, a Śląsk stał się pruski. Wkrótce jednak na scenie politycznej pojawił się Napoleon, jego wojska oblegały Śląsk i Wrocław w latach 1806–1813.
Wiadomo, że cesarz Francuzów ze swoją świtą stał na kwaterze w Pielaszkowicach w 1806 roku. Również dwa lata później stacjonowały tu wojska francuskie aż do żniw w 1813 roku. Pałac w Pielaszkowicach przeszedł do historii jako miejsce, gdzie Napoleon Bonaparte podjął fatalną decyzję polityczną, która przyniosła katastrofalne skutki. W czasie kampanii w 1813 roku cesarz przystąpił do rozmów na temat zawieszenia broni z będącymi wówczas w znacznie gorszej sytuacji Prusakami. 4 czerwca zgodził się na rozejm do 20 lipca, przedłużony potem do 10 sierpnia. Dało to jego wrogom czas na zmobilizowanie znacznych sił, w dodatku do sojuszu z Rosją i Prusami przystąpiła Austria. Na skutek fatalnego rozejmu Napoleon przegrał bitwę pod Lipskiem w październiku 1813 roku. O zgodzie na zawieszenie broni Napoleon powiedział na Elbie: To była największa głupota mojego życia.
W pobliskim Udaninie na elewacji budynku przychodni zdrowia została umieszczona w 1913 roku pamiątkowa tablica w języku niemieckim, informująca o wydarzeniach sprzed stu lat. Nad tekstem widnieją dwie gałązki dębu, między którymi umieszczono krzyż żelazny.
Na skraju parku, przed wjazdem na teren założenia, ustawiony jest pamiątkowy kamień granitowy o wysokości około 3 m, upamiętniający pobyt Napoleona w Pielaszkowicach i związane z tym wydarzenia.
Jerzy Maciejewski
Autor jest krajoznawcą i fotografikiem, działaczem społecznym. Instruktor fotografii krajoznawczej PTTK.
Podpisy pod zdjęcia
- Portret cesarza Napoleona Jacques-Louisa Davida (fot. Google Art Project Wikimedia Commons)
- Ruiny zamku (fot. Izabela Marek, Wikimedia Commons)
- Zamek w Pielaszkowicach między 1857 a 1883 rokiem, litografia Heinricha Litzmanna i Theodora Alberta (Wikimedia Commons, źródło: kolekcja A. Dunckera)
