Pamięć o 160. rocznicy powstania styczniowego

4 lutego 2023 roku Oddział PTTK w Żarnowie oraz gmina Aleksandrów koło Opoczna zorganizowali wspólnie kolejny już XXVI Rajd Szlakiem Powstania Styczniowego.

W imprezie, której trasa wiodła z Klewa przez Brzezie, Wacławów do Skotnik, wzięło udział około 150 osób. Na starcie przy szkole podstawowej w Klewie stawiły się drużyny ze szkolnych kół PTTK w Aleksandrowie, Białaczowie, Miedznej Drewnianej, Żarnowie oraz drużyny szkolne z Dąbrowy nad Czarną i Skotnik. Byli też turyści tworzący grupy rodzinne i osoby indywidualne z Żarnowa, Piotrkowa Trybunalskiego, Przysuchy, Moszczenicy, Tomaszowa Mazowieckiego, Łodzi, a nawet Koszalina. W rajdzie wziął udział wicemarszałek województwa łódzkiego, Zbigniew Ziemba, oraz wójt gminy Aleksandrów, Paweł Mamrot, którzy wędrowali pieszo wraz z innymi turystami trasą o długości 7 km.

W Skotnikach turyści złożyli wiązankę kwiatów przy krzyżu powstańczym zlokalizowanym obok zabytkowego pomnika przyrody – dębu „Mikołaj”. Następnie zwiedzili ciekawy zabytek architektury sakralnej w Skotnikach – modrzewiowy kościół z 1528 roku kryty gontem, a także drewnianą dzwonnicę. W miejscowej szkole podstawowej czekał na piechurów gorący żurek z kiełbasą, który smakował wyśmienicie po spacerze w zimowej aurze. Tegoroczną imprezę związaną z powstaniem styczniowym objął patronatem honorowym prof. dr hab. Dariusz Rogut – dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi. Wszyscy piechurzy otrzymali pamiątkową plakietkę, a drużyny – dyplomy uczestnictwa.

Drugą imprezą związaną z rocznicowymi obchodami powstania styczniowego, która odbyła się po rajdzie pieszym, była konferencja popularno-naukowa w świetlicy wiejskiej w Skotnikach. Organizatorami wydarzenia byli: Urząd Gminy w Aleksandrowie, Porozumienie Oddziałów PTTK Województwa Łódzkiego, Oddział PTTK w Żarnowie i Szkoła Podstawowa w Skotnikach. Konferencji towarzyszyła prezentacja pamiątek z okresu powstania styczniowego ze zbiorów prywatnych Przemysława Ciszewskiego oraz wystawa pt. „Mała architektura sakralna Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego” dr. Piotra Wypycha.  Konferencja wyszła poza granice województwa łódzkiego, ponieważ oprócz uczestników z O/PTTK  w Sieradzu, O/PTTK Łódź-Polesie im. Jana Dylika, O/PTTK w Łodzi im. J. Czeraszkiewicza, O/PTTK w Opocznie i O/PTTK w Żarnowie udział wzięli przedstawiciele województwa mazowieckiego, śląskiego i zachodniopomorskiego oraz mieszkańcy gminy Ręczno, Paradyż, Aleksandrów oraz Piotrkowa Trybunalskiego. Władze samorządowe reprezentowane były przez  wicemarszałka województwa łódzkiego, wójtów gmin Aleksandrów i Żarnów.

Uczniowie szkoły podstawowej w Skotnikach zaprezentowali okolicznościowy program słowno-muzyczny. Odczytany został tekst listu Prezydenta RP związany ze 160 rocznicą powstania styczniowego.  Barbara Ciszewska przedstawiła wiersz „Pojmanie powstańca”, który został napisany przez męża, Przemysława, a jest opisem wydarzenia z 1863 roku – pojmania 16-letniego Bronisława Rapackiego.

Wicemarszałek województwa łódzkiego, Zbigniew Ziemba, podkreślił ważną rolę powstania w historii narodu polskiego i dążeniu do odzyskania niepodległości w 1918 r. Podziękował wójtowi gminy Aleksandrów i prezesowi Zarządu Oddziału PTTK w Żarnowie za szereg wspólnych przedsięwzięć o charakterze turystyczno-krajoznawczym i kulturalnych na terenie Środkowego   Nadpilicza.

W zastępstwie dr. Piotra Wypycha, zastępcy dyrektora Zespołu Łódzkich Parków Krajobrazowych, prezentację pt. „Miejsca pamięci narodowej związane z powstaniem styczniowym na terenie Nadpilicznych Parków Krajobrazowych”  przedstawili Katarzyna Poździej i Maciej Sobański. Następnie Włodzimierz Szafiński zreferował temat „Pamięć o powstaniu styczniowym w działaniach O/PTTK w Żarnowie”. Wójt gminy Aleksandrów Paweł Mamrot mówił o „Dowódcach oddziałów powstańczych w okresie powstania styczniowego”, a  Paweł Kendra z Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim przedstawił postać Walentego Kołoczki – powstańca styczniowego, leśnika i społecznika. Ostatnia prezentacja to  „Powstanie styczniowe w regionie opoczyńskim” autorstwa Wiktora Pietrzyka z Muzeum Regionalnego w Opocznie.

W trakcie konferencji wręczona została złota odznaka „Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży” przyznana przez ZG PTTK w Warszawie kierowniczce Gminnej Biblioteki Publicznej w Żarnowie, Ewie Borończyk. Wójt gminy Żarnów dr Krzysztof Nawrocki wspomniał o planowanym miejscu pamięci narodowej związanym z powstaniem styczniowym w Dłużniewicach (gmina Żarnów). Ma to być  kamień z tablicą pamiątkową.

W konferencji wzięło udział około 80 osób. Dla uczestników przygotowano pamiątkowe metalowe odznaki z wizerunkiem herbu używanego w okresie powstania styczniowego, sfinansowane przez Porozumienie Oddziałów PTTK Województwa Łódzkiego. Zarówno rajd, jak i konferencja popularno-naukowa, były przedsięwzięciami utrwalającymi w świadomości młodego pokolenia i ludzi dorosłych pamięć o tym największym w XIX wieku zrywie patriotycznym w 160. rocznicę jego wybuchu.

Włodzimierz Szafiński, emerytowany nauczyciel, przodownik turystyki pieszej, górskiej i kolarskiej, instruktor krajoznawstwa Polski i instruktor ochrony przyrody.

Zdjęcia Archiwum PTTK Żarnów

  1. Konferencja popularno-naukowa w świetlicy wiejskiej w Skotnikach
  2. Turyści w drodze Skotnik