Niedaleko Wrocławia, w pobliżu Kątów Wrocławskich znajduje się wieś Sośnica. W jej centrum widnieje romański kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego, wzniesiony przed 1244 r., orientowany, dwunawowy z prostokątnym prezbiterium i wieżą od zachodu. W 1570 r. świątynię przejęli ewangelicy, a po 1620 r., w okresie kontrreformacji, stał się on na 2 lata tzw. kościołem ucieczkowym.
lipiec-wrzesień/3(3)2020
Bogate wyposażenie kościoła jest w większości utrzymane w barokowym stylu i pochodzi z XVII i XVIII w. Z tego okresu pochodzi także ołtarz główny z 1714 r. Widniejący na nim obraz oprawiony jest w ramę, która przypomina liście i przedstawia scenę Podwyższenia Krzyża, gdzie cesarz Herakliusz niesie krzyż, na którym kiedyś umarł Zbawiciel. Krzyż ten najpierw był przechowywany przez chrześcijan, później znalazł się w rękach Persów. W zwycięskiej wojnie nad Persami cesarz Herakliusz odzyskał drzewo krzyża św. i w 630 r., wniósł je uroczyście na własnych ramionach do bazyliki Grobu Chrystusowego. Obraz ołtarzowy ukazuje bosego cesarza Herakliusza w szacie pokutnej. Paziowie niosą odznaki cesarskie na poduszkach. Obok cesarza do świątyni wchodzi biskup Jerozolimy, Zachariasz. W górze obrazu przedstawiony jest Bóg Ojciec i Duch Święty. Ołtarze boczne pochodzą z lat ok. 1680 i z 1719 r., ambona z płaskorzeźbioną sceną Kazanie św. Jana Nepomucena z ok. 1720 r., oraz pokrywa renesansowej chrzcielnicy ze sceną Chrzest w Jordanie. Z XVIII w. pochodzi także kilka obrazów (m.in. sygnowane przez Jana Henryka Kynasta).
Sośnicki kościół, posiada unikatowe na miarę naszego kraju sanktuarium, kaplicę wraz ze "Świętymi Schodami" (Santa Scala). Jest to arcydzieło sztuki malarskiej i rzeźbiarskiej, stanowiącą obecnie jego największą osobliwość i pamiątkę pobożności doby baroku.
W 1775 r. hrabina z Sośnicy Józefa von Würtz i Burg, udała się z pielgrzymką do Rzymu. Po powrocie z Wiecznego Miasta postanowiła wybudować przy kościele w Sośnicy "Święte Schody”, wg wzoru Schodów rzymskich.
Święte Schody to replika Scala Santa przed bazyliką św. Jana na Lateranie (są to podobno schody z pałacu Piłata, po których prowadzono Chrystusa, sprowadzone w IV w. do Rzymu przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna).
W 1776 r. do korpusu kościoła dobudowano od północy kaplicę Świętych Schodów. Malowidła w kaplicy wykonali w 1776 r., sławni w tym czasie artyści z Wrocławia – ojciec i syn Kinastowie. Namalowane na tynku obrazy techniką al secco (na suchym tynku) ukazują sceny z Męki Pana Jezusa. Jest to malarstwo iluzjonistyczne, ze scenami figuralnymi o tematyce pasyjnej. Pod schodami znajduje się miejsce, które symbolizuje Ogrójec. Pomysłowo zrobione podwyższenie przedstawia ogród, w którym umieszczono modlącego się Chrystusa i śpiących apostołów. Na szczycie znajduje się adorujący anioł z kadzielnicą.
Na ścianach namalowano obrazy przedstawiające sceny: pocałunek Judasza i przejście przez potok Cedron, a następnie oskarżenie Jezusa u arcykapłanów Annasza i Kajfasza. Dalej na ścianach kaplicy widzimy sceny sądu u Piłata, dźwiganie krzyża, upadki pod krzyżem i samo ukrzyżowanie. Na sklepieniu kaplicy znajduje się duży obraz, ukazujący umierającego Chrystusa i stojących obok Matkę Jezusową i św. Jana. Dzieje Męki Zbawiciela kończą się ostatnim dużym obrazem, który przedstawia modlącą się przed ukrzyżowanym św. Jadwigę – księżną Śląska, będącą patronką kaplicy Świętych Schodów. Według legendy, Pan Jezus pobłogosławił świętą w czasie modlitwy, odrywając przy tym prawą rękę od belki krzyża. Ten właśnie motyw został uchwycony przez artystę na obrazie.
Schody mają podwójne stopnie, które zostały podzielone artystycznie rzeźbionymi balustradami. 28 marmurowych stopni z prawej strony zawiera relikwie świętych, umieszczone w ampułkach pod szkiełkami. Wchodzi się na nie na klęczkach. Natomiast po lewej stronie są stopnie przeznaczone na schodzenie. Schody wznoszą się do ołtarza, na którym znajduje się tabernakulum w kształcie kuli ziemskiej. Na postumencie góruje figura Chrystusa, jako "Męża Boleści". Wnęka ołtarza, symbolizująca grób, zawiera narzędzia Męki Pańskiej i anioła na straży. W krypcie pod kaplicą Świętych Schodów spoczywa fundatorka zm. 1783 r.; spoczywają tu też 4 członkowie rodziny hrabiów von Wengersky, zmarli w latach 1912-24, co upamiętniają 2 tablice.
Na Święte Schody wchodzi się tylko podczas uroczystych nabożeństw. W zewnętrzne ściany kościoła są wmurowane interesujące epitafia i nagrobki pochodzące z różnych wieków.
Jerzy Maciejewski
