Łódzki Sejmik Przedkongresowy odbył się w dniu 14 września 2019 roku, pod hasłem: Łódzkie - tożsamość, wspólnota, region. Miejscem obrad był Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Do grona współorganizatorów sejmiku zaproszono prof. dr hab. Bogdana Włodarczyka – dziekana Wydziału i dr Andrzeja Stasiaka, których wsparcie merytoryczne było niezwykle cenne.
styczeń-marzec/1(1)2020
W 2020 roku mija 91 lat od obrad pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Krajoznawczego, który odbył się w lipcu 1929 roku w Poznaniu. Śledząc karty historii Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego wiemy, że od 1970 roku odbywały się one co dziesięć lat i były najważniejszym wydarzeniem krajoznawczym każdej dekady. Najbliższy kongres odbędzie się on w Łodzi, w dniach 17-20 września 2020 roku, pod hasłem Krajoznawstwo wobec tradycji i wyzwań współczesności.
Jednym z elementów przygotowań przez środowiska PTTK są sejmiki regionalne, ich tematyka nawiązuje do hasła przewodniego zbliżającego się wydarzenia. Przedstawiciele oddziałów województwa łódzkiego, którzy dziesięć lat temu zorganizowali sejmik przedkongresowy, postanowili i tym razem zmierzyć się z organizacją tego wydarzenia. Są to: prezes oddziału PTTK w Zgierzu Michał Grzelązka, prezes Łódzkiego Oddziału PTTK im. Jana Czeraszkiewicza w Łodzi Ryszard Mamenas, Jolanta Śledzińska (były Prezes Wojewódzkiego Porozumienia Oddziałów PTTK Województwa Łódzkiego).
Patronat Honorowy nad wydarzeniem objęli: Ryszard Bonisławski – Senator RP, Hanna Zdanowska – prezydent Łodzi, Przemysław Staniszewski – prezydent Zgierza, Marcin Gołaszewski – przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi, prof. dr hab. Antoni Różalski – JM Rektor Uniwersytetu Łódzkiego, dr hab. Bogdan Włodarczyk – prof. nadz. UŁ – dziekan Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, prof. dr hab. Janusz Zdebski – przewodniczący Komitetu Naukowego VII Kongresu Krajoznawstwa Polskiego oraz Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego.
Łódzki Przedkongresowy Sejmik Krajoznawczy był świętem krajoznawców z całego województwa. Wydarzenie to wpisało się w 100 lecie powstania województwa łódzkiego oraz w rocznicę 110 lat zorganizowanego ruchu krajoznawczego w tym mieście. Celem sejmiku była prezentacja dorobku regionalnych krajoznawców i dyskusja na temat roli krajoznawstwa w budowaniu tożsamości regionalnej. W spotkaniu wzięło udział prawie sto osób: działaczy PTTK (nie tylko z terenu województwa łódzkiego, ale również z Kruszwicy, Ojcowa, Krakowa, Warszawy, Płocka) oraz naukowców i specjalistów z zakresu krajoznawstwa, przede wszystkim z Uniwersytetu Łódzkiego. Wygłoszono 12 referatów w trzech sesjach referatowych, które w refleksjach po sejmiku przedkongresowym w Łodzi podsumował prof. Janusz Zdebski. Poniżej zamieszczamy refleksje profesora z pierwszej części obrad. „Przedstawione referaty obejmowały szeroki, różnorodny wachlarz zagadnień, wśród których istotne miejsca zajmowała tematyka historyczna. Dzieje powstania i rozwoju województwa łódzkiego, liczącego 100 lat, obszernie scharakteryzował prof. Marek Sobczyński. Cenny materiał fotograficzny Michała Daszewskiego, ukazujący skutki wydarzeń wojennych z 1914 na terenie Łodzi przedstawił i skomentował Senator RP Ryszard Bonisławski. Dopełnieniem tego wystąpienia był referat Andrzeja Danowskiego z Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK zatytułowany: Łódź i województwo – wczoraj i dziś w dokumentacji fotograficznej. Licznie zebrani uczestnicy Sejmiku mogli prześledzić na prezentowanych fotografiach jak zmieniał się łódzki krajobraz w ciągu minionych lat. Referat doktora Andrzeja Stasiaka, Jolanty Śledzińskiej oraz profesora Bogdana Włodarczyka pt. Istota i konteksty krajoznawstwa 2.0, zamykający pierwszą sesję stanowił niezwykle ważny głos w dyskusji toczonej w kręgach krajoznawców. Nie ulega wątpliwości, iż w świecie globalnych mediów i nowoczesnych technologii, zmienia się tradycyjne spojrzenie na miejsce i rolę krajoznawstwa.”
Kolejna sesja związana była z działalnością Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Wygłoszono cztery referaty, które poniżej podsumowuje prof. Janusz Zdebski.
„Referaty sesji drugiej ukazywały funkcjonowanie i dorobek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego oraz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na ziemi łódzkiej. Robert Starzyński z Oddziału Zgierskiego PTTK przedstawił referat pt.: Wkład Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w powstanie i rozwój muzealnictwa na obszarze województwa łódzkiego. Sylwetkę Anieli Chmielińskiej – pierwszej kobiety, która została Członkiem Honorowym Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, społeczniczki, etnografa, inicjatorki powstania Muzeum Etnograficznego w Łowiczu, scharakteryzował Zdzisław Kryściak z Oddziału PTTK w Łowiczu. Cezary Król z Oddziału PTTK w Żarnowie przypomniał patronów oddziałów PTK – PTTK województwa łódzkiego. To dzięki ich pasji i zaangażowaniu, rozwijała się i przynosiła bogate owoce działalność środowisk, w których działali. Bogactwem towarzystwa są jego działacze, którzy swoim entuzjazmem potrafią zachęcić do działalności innych. Rolę wydawanego przez środowisko łódzkie kwartalnika krajoznawczego „Wędrownik” w kształtowanie tożsamości regionalnej przedstawiła Izabela Rucińska z Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK. Warto dodać, iż czasopismo istnieje od 1956 roku i stanowi dla miłośników regionu łódzkiego prawdziwą skarbnicę informacji.”
W posejmikowej relacji prof. Janusz Zdebski napisał: „Referaty ostatniej, trzeciej sesji ukazywały walory historyczne i przyrodnicze województwa łódzkiego. Anna Krystecka, doktorantka Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego w swym referacie pt. Zamki jako atrakcja krajoznawcza województwa łódzkiego omówiła możliwości ich spopularyzowania w świadomości społecznej. Natomiast niedoceniane w skali kraju Walory krajoznawcze łódzkich parków krajobrazowych przedstawił Piotr Miazek z Wydziału Nauk Geograficznych UŁ. Zygmunt Kamiński z Koła Przewodników przy Oddziale Łódzkim PTTK omówił w swym wystąpieniu relację zachodzącą pomiędzy krajoznawcą a mieszkańcami odwiedzanego regionu. Duże ożywienie wywołał referat Mirosława Zbigniewa Wojalskiego pt. Ekslibrisy krajoznawcze o tematyce łódzkiej, gdyż wykładowca zachęcał słuchaczy do rozpoznawania obiektów przedstawionych na ekslibrisach. Trzeba przyznać, iż słuchacze ten egzamin zdali na celująco.”
Uczestnicy sejmiku mieli okazję obejrzeć dwie wystawy, które zostały zaprezentowane w gościnnych progach Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwszą z nich zatytułowano: 1919-2019. Sto lat województwa łódzkiego w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, drugą: 110. lat krajoznawstwa Oddziału Łódzkiego – od PTT, PTK do PTTK.
Kolejną imprezą, towarzyszącą sejmikowi i wpisaną w program tego wydarzenia, był rajd pieszy „Czterech Kultur”, który odbył się 14 września 2019 roku w Łodzi. Wzięło w nim udział 180 osób, a trasy uwzględniały wizytę na uczelni, obejrzenie wystaw. Jego organizatorem był Łódzki Oddział PTTK. Każdy z uczestników sejmiku otrzymał publikację pt. Łódzkie – tożsamość, wspólnota, region, w której znalazły się wybrane referaty, pamiątkowy okolicznościowy znaczek. Wydarzenie odbyło się dzięki dotacji pozyskanej z Województwa Łódzkiego.
Miłym akcentem dla organizatorów i aktywu łódzkiego były słowa napisane przez prof. Janusza Zdebskiego, przewodniczącego Komitetu Naukowego VII Kongresu Krajoznawstwa Polskiego, Łódź 2020: „Czuję się w obowiązku, jako słuchacz złożyć serdeczne gratulacje środowisku łódzkiemu PTTK za sprawne przeprowadzenie i przygotowanie stojącego na wysokim poziomie merytorycznym Sejmiku Przedkongresowego. Szacunek budzi widoczne zaangażowanie emocjonalne organizatorów i referentów w sprawy dotyczące swojego województwa. Dlatego też z optymizmem oczekuję na VII Kongres Krajoznawstwa Polskiego".
Michał Grzelązka, Ryszard Mamenas, Jolanta Śledzińska
Fot. Z archiwum oddziałów PTTK Łódzkiego i Zgierskiego
