CZAK 2022 na ziemi jeleniogórskiej
Cztery czy nawet pięć dni zlotowych to stanowczo za mało, aby zwiedzić najciekawsze obiekty ziemi jeleniogórskiej. Spośród wielu możliwości wybraliśmy dla uczestników Centralnego Zlotu Krajoznawców w dniach 18–21 sierpnia tylko kilkanaście, bardzo różnorodnych atrakcji. Oczywiście jako komandor 50. jubileuszowego CZAK-a, organizowanego przez Oddział PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze, odczuwam niedosyt, bo chciałoby się pokazać znacznie więcej.
Ach, te spotkania dawno niewidzianych znajomych, te serdeczne powitania i niekończące się rozmowy! Ważne, aby podczas pierwszego dnia zlotu dać wszystkim nieco swobody, a jednocześnie zaproponować coś wyjątkowego, co uczestników zaskoczy i zainteresuje. Ze względu na usytuowanie naszej bazy w Przesiece zdecydowaliśmy się na początku pokazać bajecznie kolorowy świat wyczarowany dzięki wyrobom Huty Szkła Kryształowego „Julia” w Piechowicach. Do programu dodaliśmy wizytę w Centrum Muzealno-Edukacyjnym Karkonoskiego Parku Narodowego w Jeleniej Górze, które powstało w Sobieszowie, w zabudowaniach pałacowo-gospodarczych dawnych właścicieli tych terenów, rodziny Schaffgotschów.
Podczas 50. CZAK-u nie mogło zabraknąć jubileuszowych akcentów. Postanowiliśmy przygotować spotkanie niesztampowe, takie, które wszyscy będą długo wspominać. Udaliśmy się do Szałasu Sielanka przy Kamieńczyku, który ma opinię miejsca magicznego. A to dzięki właścicielom, państwu Sieleckim, dzięki ich pracy i wielkiemu sercu dla gości. To tutaj miały miejsce poważne przemówienia, powitania, wręczanie wyróżnień, ale i wesoła zabawa. Poznaliśmy zwyczaje Walończyków, wysłuchaliśmy piosenek napisanych przez miejscowego lekarza-poetę w wykonaniu zespołu folkowego „Szyszak”.
Drugiego dnia wybraliśmy się do Lubomierza, urokliwego miasteczka, aby obejrzeć Muzeum Kargula i Pawlaka. To właśnie tu organizowany jest, cieszący się wielką popularnością, Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych.
Po drodze nie można było pominąć Lwówka Śląskiego, jednego z najstarszych miast w Polsce. To tu działa nieprzerwanie od roku 1209 najstarszy w Polsce browar. Kolejna miejscowość – Wleń – to miasto mające aż dwa pałace i zamek, uważany za najstarszy murowany tego typu obiekt w Polsce. Tu uczestnicy dowiedzieli się, że w 2022 roku Rada Miasta i Gminy Wleń, na wniosek Oddziału PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze, podjęła uchwałę o nadaniu obwodnicy miasta nazwy „Aleja 70-lecia PTTK”. Dzięki temu 19 sierpnia 2022 roku zorganizowano uroczystość odsłonięcia tablicy z nadaną nazwą oraz tablicy informacyjnej ufundowanej przez PTTK. Była to dla wszystkich miła niespodzianka. Uroczystego odsłonięcia tablicy i przecięcia wstęgi dokonali: Artur Zych, burmistrz gminy i miasta Wleń, Jerzy Kapłon, prezes ZG PTTK oraz Krzysztof Tęcza, prezes Oddziału PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze.
Po jubileuszowej uroczystości pojechaliśmy obejrzeć wieżę książęcą w Siedlęcinie, wewnątrz której znajdują się niezwykle cenne, i to w skali światowej, XIV-wieczne malowidła przedstawiające legendę o sir Lancelocie z Jeziora, jednym z legendarnych rycerzy króla Artura.
Program trzeciego dnia zlotu był jeszcze bogatszy, choć mogłoby się to wydawać niemożliwe.
Lokalni przewodnicy oprowadzali uczestników po największych perełkach regionu. Na początek – Bukowiec, sławny dzięki hrabiemu Fryderykowi von Reden, który nabył wieś w 1785 roku. To rozpoczęte przez niego, a dokończone po jego śmierci przez żonę Fryderykę założenie romantyczne (Ornamental Farm) stało się dla właścicieli sąsiednich posiadłości wzorem do naśladowania.
Kolejnym cacuszkiem były Kowary, a właściwie utworzony w 2003 roku Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska. Zgodnie z założeniem jego twórcy park stał się centrum informacyjnym euroregionu. Kolejnym punktem było pocysterskie opactwo w Krzeszowie, kompleks najwyższej klasy zabytków określany mianem europejskiej perły baroku. To tutaj można podziwiać kunszt znakomitego malarza Michała Willmanna, którego okrzyknięto śląskim Rembrandtem.
Program zakończyliśmy w Chełmsku Śląskim, mieście, które po ponad 700 latach utraciło prawa miejskie i ponownie stało się wsią (szerzej piszemy o historii tej miejscowości na str. 13).
Na ostatni dzień zlotu zaplanowaliśmy dwa miejsca do zwiedzenia. Pierwsze to ogród japoński „Siruwia” w Przesiece założony przez miejscowych przewodników. Stał się on miejscem, do którego przybywają niemal wszystkie wycieczki zmierzające w Karkonosze. Stworzony z miłości do piękna zyskał miano „małej Japonii”.
Druga atrakcja to Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, które powstało dzięki pasjonatom zrzeszonym w Towarzystwie Karkonoskim RGV założonym w 1888 roku. Członkowie tego towarzystwa, chcąc dzielić się swoimi zbiorami z miejscową społecznością, wznieśli gmach muzeum w 1914 roku. Dzisiaj obiekt ma największe zbiory szkła w Polsce oraz linoryty wybitnego grafika Józefa Gielniaka. W celu uatrakcyjnienia ekspozycji przy muzeum dobudowano pomieszczenie z przeznaczeniem na laboratorium szkła. Podczas licznych warsztatów pokazywana jest tu sztuka tworzenia pięknych wyrobów.
To tutaj padło trudne do wypowiedzenia zdanie: „50. Jubileuszowy Centralny Zlot Krajoznawców CZAK 2022 w Jeleniej Górze uważam za zamknięty”.
Uczestnicy zlotu mogli się przekonać, jak bogata jest oferta turystyczna ziemi jeleniogórskiej. Można tu spacerować pięknymi szlakami pieszymi, poznawać okolice na rowerze, samochodem, kajakiem, ruszyć w góry. Można odwiedzić liczne podziemia, skorzystać z lotni, wzbić się w przestworza balonem, polecieć szybowcem, samolotem czy helikopterem. Albo po prostu wypocząć w licznych ośrodkach wypoczynkowych, schroniskach turystycznych czy gospodarstwach agroturystycznych.
CZAK 2022: liczby, patronaty i wyróżnienia
- W zlocie wzięło udział 108 krajoznawców z 50 miejscowości. Najwięcej osób przyjechało z Gdańska, Żar, Gdyni i Warszawy. Najstarszy uczestnik miał 85 lat, a najmłodsza uczestniczka – 31. Połowa gości urodziła się w latach 50. XX wieku.
- Centralny Zlot Krajoznawców został wsparty finansowo i objęty patronatem honorowym przez: marszałka województwa dolnośląskiego Cezarego Przybylskiego, starostę powiatu karkonoskiego Krzysztofa Wiśniewskiego, prezydenta Jeleniej Góry Jerzego Łużniaka i prezesa ZG PTTK Jerzego Kapłona.
- Wiele instytucji udzieliło wsparcia, nie pobierając biletów wstępu. Są to: Huta „Julia” w Piechowicach, Karkonoski Park Narodowy, zamek Czocha, Wieża Książęca w Siedlęcinie, Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska, Ogród Japoński „Siruwia”, Muzeum Karkonoskie.
- Podczas uroczystości otwarcia zlotu marszałek Cezary Przybylski wręczył działaczom wyróżniającym się w pracy na rzecz miejscowej społeczności przyznane przez ministra sportu i turystyki odznaki honorowe „Za Zasługi dla Turystyki”. Otrzymali je: Maria Marcinkowska, Andrzej Ciosański, Robert Pawłowski, Arkadiusz Wichniak, Jacek Potocki i Krzysztof Tęcza.
- Na wniosek Oddziału PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze ZG PTTK przyznał medale PTTK „Za Pomoc i Współpracę”: Cezaremu Przybylskiemu, Krzysztofowi Wiśniewskiemu, Jerzemu Łużniakowi, Julicie Izabeli Zapruckiej, Stanisławowi Firsztowi oraz Janinie i Jerzemu Sieleckim. Medale wręczył prezes ZG PTTK Jerzy Kapłon, a asystował mu Dariusz Nazarczy
- W skład komitetu organizacyjnego zlotu weszli: Krzysztof Tęcza (komandor), Andrzej Mateusiak (wicekomandor), Maria Marcinkowska (sekretarz), Anna Tęcza (obsługa biura) oraz Ewa Parafinowicz, Janusz Turakiewicz i Janusz Milewski (obsługa techniczna).
A dla chętnych – wycieczki przed zlotem
Dla tych, którzy mogli przyjechać wcześniej, aby zwiedzić jeszcze więcej wspaniałych obiektów, przygotowaliśmy program specjalny. Uczestnicy pojechali do Cieplic Śląskich-Zdroju, jednego z najstarszych uzdrowisk sudeckich. Widzieli Wodospad Szklarki, drugi co do wysokości w polskich Karkonoszach, o wysokości 13 metrów. W Świeradowie-Zdroju spacerowali w krytej hali mającej 80 metrów długości. W celu nabrania sił udali się do Czarciego Młyna w Czerniawie-Zdroju, powstałego pod koniec XIX wieku. W działającym tu Muzeum Chleba zwiedzający mogą zapoznać się z technologią produkcji chleba.
Najbardziej jednak tajemniczym obiektem na trasie był Zamek Czocha w miejscowości Sucha nad Jeziorem Leśniańskim. Historia, która przyciąga tutaj turystów, zaczyna się w 1909 roku, kiedy to nabył go drezdeński przemysłowiec Ernst Gütschow. Choć nie ma na to dowodów, przyjmuje się, że w czasie II wojny światowej w zamku mieściła się szkoła szyfrantów Abwehry. Temat ten był kanwą filmu „Tajemnica twierdzy szyfrów”. W zamku kręcono także „Wiedźmina”. Pierwszym znanym filmem, w którym zaprezentowano tajne przejścia i ukryte klatki schodowe, był obraz „Gdzie jest generał?” Tadeusza Chmielewskiego z 1963 roku.
Krzysztof Tęcza
Krzysztof Tęcza
Zasłużony instruktor krajoznawstwa, przodownik turystyki pieszej i górskiej, regionalista, prezes Oddziału „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze.
- Jednym z punktów programu była wizyta w Muzeum Karkonoskim
- Uroczyste nadanie obwodnicy nazwy „Alei 70-lecia PTTK”; wstęgę przecinają: Jerzy Kapłon, prezes ZG PTTK, Artur Zych, burmistrz gminy i miasta Wleń i Krzysztof Tęcza, prezes O/PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze (fot. Andrzej Mateusiak)
- Przy mikrofonie Jerzy Kapłon, prezes ZG PTTK; od lewej: Jerzy Łużniak, prezydent Jeleniej Góry, Cezary Przybylski, marszałek województwa dolnośląskiego, Julita Izabela Zaprucka, dyrektor Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze i Krzysztof Wiśniewski, starosta powiatu karkonoskiego
- Członkowie Sudeckiego Bractwa Walońskiego podczas zlotowej imprezy w szałasie Sielanka przy wodospadzie Kamieńczyka
- Dużym zainteresowaniem cieszyła się wystawa zbiorów kolekcjonerskich uczestników zlotu
- Na handpanie grał Jarosław Szczyżowski, przewodnik sudecki
- Podczas wycieczki do Ogrodu Japońskiego „Siruwia” w Przesiece nie dopisała pogoda
